Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko jest podstawowym instrumentem identyfikowania, zagrożeń oraz określania negatywnych skutków, jakie może nieść za sobą realizacja planowanej inwestycji, na środowisko naturalne. Postępowanie takie stanowi ujęcie i wdrożenie w polskie przepisy polityki wspólnotowej w dziedzinie środowiska oraz koncepcji zrównoważonego rozwoju. Procedura ta ma w swoich założeniach dostarczyć organowi administracji publicznej informacji na temat planowanych inwestycji oraz ich możliwego wpływu na środowisko naturalne. Procedura ta pozwala określić, czy ingerencja w środowisko, została zaplanowana w sposób optymalny oraz czy korzyści wynikające z realizacji przedsięwzięcia rekompensują straty w środowisku, jakie zwykle są niemożliwe do uniknięcia.
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć, uregulowane jest w z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planowanych przedsięwzięć przeprowadzane jest na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (tzw. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach).
Procedurę ta przeprowadza się w dwóch przypadkach, dla inwestycji:
Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz.1397) określa rodzaje przedsięwzięć, które należy zaliczyć do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać oraz tych zawsze znacząco oddziaływujących. Na podstawie analizy ww. rozporządzenia kwalifikuje się przedsięwzięcia jako te dla których koniczne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania, oraz pozostałe, dla których ocena taka nie jest konieczna. Ocenę oddziaływania przeprowadza się również w przypadku rozbudowy i przebudów zakładu, który kwalifikował się jako zawsze znacząco oddziaływujący, bądź jako mogący potencjalnie oddziaływać na środowisko, bądź w sytuacji gdy do tej pory zakład nie podlegał pod taki obowiązek a w przebudowa spowoduje konieczność przeprowadzenia analizy.
Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje się przed uzyskaniem:
Procedura wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach rozpatrywana jest w zależności od tego, do której grupy przedsięwzięć kwalifikowana jest planowana inwestycja.
Dla przedsięwzięć mogących potencjalnie negatywnie oddziaływać na środowisko procedurę można podzielić na dwa etapy:
Należy przy tym zaznaczyć, iż procedura ta może zakończyć się na pierwszym etapie, gdzie właściwy organ wyda decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach i stwierdzi brak konieczności przeprowadzania oceny oddziaływania inwestycji na środowisko.
W przypadku inwestycji sklasyfikowanych jako zawsze znacząco oddziaływujących na środowisko istnieje możliwość poprowadzenia procedury na dwa sposoby:
Elementami składowymi prowadzonego postępowania administracyjnego jest zasięgnięcie przez organ administracji rozpatrujący wniosek opinii o projektowanej inwestycji w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, regionalnym oddziale Sanepid właściwym miejscowo dla planowanej inwestycji, oraz zapewnianiu możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu tzn. stronom zainteresowanym, czyli posiadającym interes prawny – znajdującym się w zasięgu oddziaływania inwestycji – najczęściej najbliższym sąsiadom planowanej inwestycji.